ADD-RS (Aortic Dissection Detection Risk Score)
Điểm nguy cơ phát hiện bóc tách động mạch chủ Chia sẻ
GIỚI THIỆU
Công cụ này được sử dụng để hỗ trợ các bác sĩ trong việc quyết định có nên thực hiện thêm các thăm dò chẩn đoán (như chụp CT mạch máu) cho bệnh nhân hay không. Ví dụ, một bệnh nhân có điểm ADD-RS thấp (0 hoặc 1) và D-Dimer âm tính có thể không cần chụp CT mạch máu, giúp giảm thiểu việc tiếp xúc với bức xạ và tiết kiệm chi phí.
Điểm ADD-RS được xác định theo số lượng tiêu chí (0–3) trong đó có bất kỳ yếu tố nguy cơ nào ở mỗi tiêu chí.
Bệnh nhân được coi là có nguy cơ thấp nếu điểm là 0, nguy cơ trung bình nếu điểm là 1 và nguy cơ cao nếu điểm >1 (2 - 3 điểm). Bằng chứng cho thấy khoảng 95% bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh tách động mạch chủ cấp tính được xác định là có nguy cơ trung bình hoặc cao khi sử dụng công cụ chấm điểm này.
Lưu ý: Điểm 0 không hoàn toàn loại trừ khả năng bóc tách động mạch chủ nhưng cho thấy khả năng này xảy ra thấp hơn đáng kể.
D-Dimer
ÁP DỤNG LÂM SÀNG:
Bệnh nhân có triệu chứng như:
Nghiên cứu tiến cứu đa trung tâm quốc tế ADvISED (Điểm nguy cơ phát hiện phình tách động mạch chủ cộng với D-Dimer ở bệnh nhân nghi ngờ phình tách động mạch chủ cấp) đã đánh giá triển vọng hiệu quả chẩn đoán của các chiến lược chuẩn hóa kết hợp đánh giá xác suất tiền thăm dò chuẩn và D-Dimer ở 1850 bệnh nhân từ khoa cấp cứu.
Ý nghĩa trên lâm sàng:
| Ý nghĩa điểm nguy cơ ADD-RS | ||
|---|---|---|
| Điểm | Nguy cơ | Khoảng (%) trường hợp bóc tách động mạch chủ(AD) |
| 0 | Thấp | ~ 4% |
| 1 | Trung bình | ~ 36% |
| 2-3 | Cao | ~ 60% |
Bệnh nhân được coi là có nguy cơ thấp nếu điểm là 0, nguy cơ trung bình nếu điểm là 1 và nguy cơ cao nếu điểm >1 (2 - 3 điểm). Bằng chứng cho thấy khoảng 95% bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh tách động mạch chủ cấp tính được xác định là có nguy cơ trung bình hoặc cao khi sử dụng công cụ chấm điểm này.
Lưu ý: Điểm 0 không hoàn toàn loại trừ khả năng bóc tách động mạch chủ nhưng cho thấy khả năng này xảy ra thấp hơn đáng kể.
D-Dimer
- D-Dimer thường tăng cao ở những bệnh nhân bị tách động mạch chủ cấp tính. Các nghiên cứu đã xem xét việc sử dụng D-Dimer như một công cụ sàng lọc AAD(phát hiện bóc tách động mạch chủ) ở ngưỡng 500ng/ml, trong đó D-Dimer dương tính được phát hiện có độ nhạy khoảng 96% đối với AAD.
- Tất nhiên, kết quả D-Dimer dương tính là một phát hiện không đặc hiệu. Tuy nhiên, kết quả D-Dimer âm tính có thể là xét nghiệm loại trừ hữu ích ở những bệnh nhân có nguy cơ thấp.
ADD-RS + D-Dimer
- Nghiên cứu tiến cứu đa trung tâm ADvISED đã xem xét việc sử dụng công cụ phân tầng nguy cơ lâm sàng ADD-RS kết hợp với D-Dimer như một con đường lâm sàng mới để loại trừ tình trạng bóc tách động mạch chủ cấp tính.
- Trong nghiên cứu này, sử dụng điểm ADD-RS ≤1 và D-Dimer âm tính(< 500 mg/mL) có độ nhạy 98,8% để loại trừ tình trạng tách động mạch chủ cấp tính.
ÁP DỤNG LÂM SÀNG:
Bệnh nhân có triệu chứng như:
- Đau ngực/bụng/lưng (Chest/abdominal/back pain)
- Bất tỉnh (Syncope)
- Giảm(thiếu hụt) tưới máu (Perfusion deficit)
| Xem xét thăm dò CT mạch máu(CTA) dựa vào ADD-RS và D-Dimer | ||
|---|---|---|
| Điểm | D-Dimer | |
| 0 - 1 | < 500 mg/mL | Loại trừ ASS |
| ≥ 500 mg/mL | Xem xét CTA (hoặc thăm dò hình ảnh xác định khác) | |
| 2 - 3 | Bất kỳ | |
- Điểm số nguy cơ phát hiện phình tách động mạch chủ (ADD-RS), một công cụ lâm sàng tại giường để đánh giá xác suất tiền thăm dò xác định, phân tầng hiệu quả nguy cơ mắc hội chứng động mạch chủ cấp tính (AAS).
- Ở những bệnh nhân có ADD-RS >1 và D-Dimer <500 ng/mL, tỷ lệ AAS là đáng kể (1 trong 22 trường hợp).
- Các chiến lược loại trừ đối với AAS tích hợp ADD-RS = 0 cộng với D-Dimer <500 ng/mL hoặc ADD-RS ≤1 cộng với D-Dimer <500 ng/mL được phát hiện là bỏ sót ≈1 trong 300 trường hợp AAS.
- Việc tích hợp ADD-RS với D-Dimer có thể giúp chuẩn hóa các quyết định chẩn đoán trên chẩn đoán hình ảnh nâng cao đối với bệnh nhân nghi ngờ mắc AAS, cân bằng nguy cơ chẩn đoán sai và xét nghiệm thăm dò quá mức.
- Bệnh nhân có khả năng mắc AAS cao (tức là ADD-RS >1) nên tiến hành chụp cắt lớp vi tính mạch máu(CTA) hoặc các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác có tính kết luận bất kể nồng độ D-Dimer.
- ADD-RS = 0 cộng với D-Dimer <500 ng/mL và ADD-RS ≤1 cộng với D-Dimer <500 ng/mL là các chiến lược loại trừ chẩn đoán có thể có đối với AAS.
- Chiến lược ADD-RS ≤1 cộng với D-Dimer <500 ng/mL có thể tránh được tới 1 trong 2 lần chụp cắt lớp vi tính mạch máu ở những bệnh nhân nghi ngờ mắc AAS.
